Aby polskie przedsiębiorstwa mogły skorzystać z unijnej rezerwy uprawnień do emisji dla nowych lub rozbudowywanych instalacji potrzebna jest pilna nowelizacja przepisów. To samo dotyczy możliwości zakupu w 2012 r. uprawnień do emisji trzeciego okresu rozliczeniowego na polskiej platformie aukcyjnej.
Ministerstwo Środowiska opublikowało Założenia projektu ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (projekt z dnia 7 marca 2012 r.)
Nowa ustawa jest niewątpliwie niezbędna mając na uwadze w zasadzie ignorowanie przez tę, obecnie obowiązującą, nowych zasad EU ETS, które będą obowiązywać za kilka miesięcy od 1 stycznia 2013 r.
Dwie sprawy, które w cyt. Założeniach zwracają szczególną uwagę to kwestia dostępu do uprawnień z unijnej rezerwy oraz tzw. wczesnych aukcji uprawnień do emisji trzeciego okresu rozliczeniowego. Oba te tematy są aktualnie zablokowane na skutek braku odpowiednich przepisów, które umożliwiłyby polskim podmiotom, w tym prowadzącym instalacje, operatorom statków powietrznych, na działanie w systemie na takich samych zasadach jak podmioty z pozostałych państw członkowskich.
Jak wynika to z zapisów samych Założeń brak wprowadzenia powyższych przepisów spowoduje, że „prowadzący instalacje nowe nie będą mieli możliwości skorzystania z unijnej rezerwy uprawnień, obejmującej instalacje, które uzyskały zezwolenia po dniu 30 czerwca 2011 r. oraz instalacje, w których po tej dacie znacząco zwiększyła się zdolność produkcyjna (uzasadniająca dokonanie dodatkowych przydziałów uprawnień do emisji z unijnej rezerwy). Jedna z zasad wprowadzonych przez Komisję Europejską w odniesieniu do rozdziału uprawnień do emisji dla instalacji nowych stanowi, iż „first come, first served”, co oznacza, iż uprawnienia będą przydzielane według kolejności zgłoszeń. W związku z powyższym, konieczne jest wprowadzenie przepisów pozwalających krajowym prowadzącym instalacje, posiadającym instalacje, które spełniają kryteria określone dla instalacji nowej, na jak najszybsze składanie wniosków o przydział uprawnień do emisji z unijnej rezerwy”.
Jak widać sprawa jest bardzo niepokojąca i wymaga ścisłego nadzoru – szczególnie ze strony instalacji potencjalnie ubiegających się o przydział uprawnień z rezerwy.
Drugą, nie mniej istotną przesłankę niezwłocznego wprowadzenia przedmiotowych przepisów stanowi konieczność normatywnego ujęcia wczesnych aukcji uprawnień do emisji, które Rzeczpospolita Polska (podobnie jak inne państwa członkowskie) jest obowiązana przeprowadzić już w roku 2012.
Zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 1210/2011 z dnia 23 listopada 2011 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1031/2010 w szczególności w celu określenia wolumenów uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, które mają zostać sprzedane na aukcji przed 2013 r., Rzeczpospolita Polska ma do zbycia w 2012 r. uprawnienia do emisji w liczbie 14 698 000 z puli przeznaczonej dla instalacji, jak również ma udział w 15% puli uprawnień do emisji, w ramach całej Unii Europejskiej, przeznaczonych do sprzedaży w drodze aukcji wynikających z wykonywanych operacji lotniczych.
Tyle ww. Założenia. W obu sprawach wydaje się jednak, iż Polska jest zdecydowanie opóźniona, w tej drugiej chyba nawet bardziej. Po podjęciu decyzji o realizacji własnej platformy aukcyjnej (co należy ocenić jako decyzję śmiałą ale mającą swój sens pod warunkiem jej konsekwentnej i odpowiednio wcześnie przygotowanej realizacji) niestety, jak dotychczas w sprawie cicho. Jednak cisza to zły sygnał, bowiem z dwóch państw, które obok Polski podjęły decyzję o budowie własnej platformy aukcyjnej Niemcy wybrały już do realizacji projektu giełdę EEX, natomiast Wielka Brytania jest w trakcie realizacji przetargu. W Polsce przetarg dopiero zamierza się ogłosić. Co gorsza nie ma przepisów, które umożliwiałyby funkcjonowanie takiej platformy.