Spełnił się niestety jeden z najgorszych scenariuszy – uprawnienia do emisji znowu nie zostały wydane na rachunki instalacji w Krajowym Rejestrze Uprawnień do Emisji w przewidzianym prawem terminie tj. do 28 lutego 2010 r. Przepis wspomniany w tytule artykułu, to oczywiście art. 11 Dyrektywy 2003/87/WE – zgodnie z nim uprawnienia do emisji na dany rok powinny być przekazane na rachunki instalacji do dnia 28 lutego tego roku.
Od dnia 23 września 2009 r., kiedy to Sąd Pierwszej Instancji wydał wyrok w sprawie T‑183/07, minęło ponad 5 miesięcy a już wtedy wszyscy zadawali sobie pytanie, czy zostanie dotrzymany termin 28 lutego, jako data wydania uprawnień na 2010 r.
Odnotujmy jednak, iż mamy aktualnie już trzeci rok pięcioletniego okresu rozliczeniowego 2008 -2012 i w żadnym z tych lat nie udało się w Polsce terminowo wydać przydziałów EUA na rachunki operatorów instalacji.
Pomijam w tym miejscu brak alokacji w I okresie rozliczeniowym 2005 – 2007 (który z założenia był okresem próbnym i testowym – choć niektórzy na tym nieźle zarobili). Wydanie uprawnień przypisanych do roku 2008 dopiero w kwietniu 2009 było jednak już dość skandaliczne z punktu widzenia zapewnienia poprawności działania całego systemu. Mamy kolejny rok i znowu ten sam problem, z którym Polska (ale i Komisja Europejska – bo to Komisja przecież jest istotnym decydentem w tej sprawie) co do zasady nie jest w stanie się uporać już od roku 2005.
Oczywiście wiadomo, skąd opóźnienie wynika (spór z Komisją Europejską o wielkość przydziałów w KPRU), powstaje jednak pytanie, czy w takich warunkach funkcjonowania Wspólnotowego Systemu Handlu Emisjami (EU ETS) polskie przedsiębiorstwa są w ogóle w stanie racjonalnie planować swoją działalność. Są przecież poddane międzynarodowej konkurencji a w wielu krajach członkowskich takich problemów nie ma.
Odrębną sprawą jest kwestia możliwości starannego planowania potrzeb emisyjnych w taryfach na ciepło, bowiem Urząd Regulacji Energetyki często nie chce dostrzec tych wszystkich uwarunkowań przy zatwierdzaniu taryf.
Dodajmy, iż oczywiście stosowane w handlu emisjami standardy umowne IETA, EFET, ISDA zgodnie nie uznają braku alokacji na rachunki instalacji za okoliczność zwalniającą stronę umowy od wywiązania się z zobowiązań umownych (patrz definicję siły wyższej zawartą w tych wzorcach). Oznacza to, iż firmy, które zobowiązały się sprzedać EUA licząc na terminową alokację uprawnień w 2010 r. mogą mieć problemy z wywiązaniem się z zobowiązań umownych. Są to jednak tylko niektóre z problemów. Przed nami bowiem kolejna istotna data - 30 kwietnia.
Niestety obowiązujące limity przydziałów uprawnień do emisji przysługujące emitentom CO2 w Polsce na II okres rozliczeniowy nadal nie zostały ustalone w sposób ostatecznie obowiązujący.
Spór o wielkość przydziału dotyczy w skali roku wielkości 76,132937 milionów ton (z wnioskowanych przez Polskę 284,648332 milionów ton) i trudno przyjąć, aby w tych okolicznościach emitenci mogli w sposób racjonalny planować potrzeby zakupowe uprawnień – przynajmniej w rocznej i dłuższej perspektywie.
Postępowanie w sprawie zatwierdzenia limitów uprawnień do emisji toczy się od 2006 r. i nadal jest nierozstrzygnięte. Pismem z dnia 30 czerwca 2006 r. Polska zgłosiła Komisji Europejskiej krajowy plan rozdziału uprawnień do emisji na lata 2008 - 2012, przygotowany na mocy art. 9 ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE. W dniu 26 marca 2007 r. Komisja podjęła decyzję C(2007)1295 odrzucającą krajowy plan rozdziału i zmniejszającą w konsekwencji całkowitą roczną ilość uprawnień do emisji gazów cieplarnianych przewidzianą w KPRU o 76,132937 milionów ton - ustalając ją na poziomie 208,515395 milionów ton (Polska wnioskowała o wielkość przydziałów na 2008 r. 284,648332 milionów ton). Polska dokonała zmiany krajowego planu rozdziału zgodnie z decyzją C(2007)1295. Między innymi zmniejszono całkowitą ilość uprawnień, którą zamierzano przydzielić.
Z uwagi na dodatkowe procedury przed Komisją Europejską rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2008 – 2012 dla wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji przyjęte w dniu 1 lipca 2008 r. zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw dopiero 14 listopada 2008 r. (Dz.U. Nr 202 z 2008 r.).
Polska wdrożyła zmieniony krajowy plan rozdziału zgodnie z art. 11 ust. 2 dyrektywy 2003/87/WE. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2216/2004 z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie standaryzowanego i zabezpieczonego systemu rejestrów stosownie do dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz decyzji nr 280/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady polski Krajowy Plan Rozdziału został wprowadzony do niezależnego dziennika transakcji Wspólnoty, a poszczególnym instalacjom przyznano uprawnienia na lata 2008 i 2009 – wg zmniejszonych radykalnie przez Komisję Europejską limitów - dopiero 2 kwietnia 2009 r.
Równolegle Polska wniosła skargę na decyzję C(2007)1295 Komisji Europejskiej. Rozprawa odbyła się w dniu 29 lutego 2009 r. W dniu z dnia 23 września 2009 r. Sąd Pierwszej Instancji wydał wyrok w sprawie T‑183/07 Rzeczpospolita Polska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich stwierdzając nieważność ww. decyzji Komisji Europejskiej.
W dniu 11 grudnia 2009 r. Komisja Europejska wydała nową decyzję dotycząca krajowego planu rozdziału uprawnień do emisji gazów cieplarnianych zgłoszonego przez Polskę zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i odrzuciła KPRU na lata 2008-2012 przesłany przez Polskę w czerwcu 2006 r. Jednocześnie Komisja zobowiązała Polskę do złożenia nowego Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień na 2008-2012.
Przydziały uprawnień do emisji CO2 za rok 2008 i 2009 łącznie zostały przekazane na rachunki instalacji w Krajowym Rejestrze Uprawnień dopiero 2 kwietnia 2009 r. (patrz: Komunikat Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji z dnia 2 kwietnia 2009 r. www.kashue.pl).
Kwestia wielkości limitów emisji obowiązujących polskie przedsiębiorstwa w okresie rozliczeniowym 2008 – 2012 wywiera zasadniczy wpływ na możliwość prawidłowego planowania potrzeb zakupowych uprawnień do emisji CO2 a jednocześnie kwestia ta nie została rozstrzygnięta w sposób prawomocny aż do tej pory.
Przekazanie ostatecznej wersji projektu KPRU do Ministerstwa Środowiska planowane jest dopiero na 4 maja 2010 r. - patrz punkt 12 Komunikatu KASHUE z dnia 29 stycznia 2010 r.